«Инвестициялық платформалардың» және «халықаралық брокерлердің» жарнамасы «мен мұндалап» әлеуметтік желілерде, мессенджерлерде, жарнамалық желілерде қазақстандықтардың қыр-соңынан  қалмайтын болды. Олар жоғары пассивті кіріске, «кепіл берілген" пайдаға кенелуге, IPO-ға және әлемдік алпауыттардың акцияларына, криптовалюталарға және тіпті "мемлекеттің қолдауымен арнайы бағдарламаларға" қол жеткізуге  уәде береді. Алайда,  егер сіз осы таңғажайып  уәделерге кәміл сенетін болсаңыз,  онда сізді барлық ақшаңызды жоғалып алу қаупі күтіп тұр. Бұған жол бермеу үшін Fingramota.kz-тің материалын оқыңыз.

Жалған брокерлер — бұл лицензиялары жоқ жалған инвестициялық  компаниялар мен жеке «мамансымақтар». Олардың көздегені бір: аңғал азаматтардан неғұрлым көп ақша алып, қарасын жоғалту. Мұндай алаяқтардың барлығына  тән белгі —  бағалы қағаздармен операцияларға лицензияның жоқтығы. 

Жалған брокерлерлер қалай жұмыс істейді  

Агрессивті жарнама 

Алаяқтар әлеуметтік желілерді белсенді пайдаланады, сондықтан ол жерде қысқа мерзім ішінде тіпті азғантай сомадан орасан зор пайда табуға уәде беретін платформалар немесе биржалар туралы жарнамаларды жиі кездестіруге болады. Көп жағдайда алаяқтар өздерінің айла-шарғы схемаларына назар аударnу үшін танымал блогерлермен, саясаткерлермен және тіпті қаржы ұйымдарының топ-менеджерлерімен дипфейктерді пайдаланады.

Әлеуметтік инженерия

Адам алаяқтар әлеуметтік желіде ұсынатын сілтеме бойынша өтіп, нөмірін қалдырса болды, оған бірден қоңырау түседі. Менеджер асқан биязылықпен  оны "акция әрекет еткенше үлгеріңіз" немесе "Қазақстан үшін лимит таусылғанға дейін" деген сөздермен шот ашуға көндіреді. Біз бірнеше рет айтқанымыздай, алаяқтар адамның психологиясын жақсы біледі және өз дегендеріне жету үшін қалай қысым жасау керектігін біледі.

Тартымды жалған сайт және зиянды БҚ 

Алаяқтар көз тартатын сайттардың суретін салуды үйренді немесе ресми брокерлер мен компаниялардың нақты көшірмесін жасайды. Бір қарағанда, адам оның алдында алаяқтардың қолынан шыққан жұмыстың нәтижесі екенін бірден түсінбейді. Сондықтан сайтқа немесе платформаға кірген кезде сіздің алдыңызда түпнұсқаның өзі екеніне көз жеткізу маңызды.

Әлеуетті клиентке сайтта немесе қосымшада тіркелу және, әрине де  шотты толтыру ұсынылады. Алдымен адам жеке кабинетте «күннен күнге өсіп жатқан» ақшасын, сәтті мәмілелерді және көптеген цифрлармен әдемі графиктерді көреді. Шындығына келгенде, мұның бәрі нақты мәмілелер мен пайдаға ешқандай қатысы жоқ жай ғана әдемі суреттер. 

Екінші нұсқасы да  болуы мүмкін: жалған брокерлер сізден жұмыстың сәтті болуы үшін қажет деген сылтаумен бөгде бағдарламалық қамтылымды (БҚ)  орнатуды сұрайды. Егер клиент оны орнатса, онда алаяқтар оның барлық құрылғыларына қашықтан қол жеткізе алады және ақшаны шеше  алады, жеке деректерді ұрлайды, кредит ресімдей  және т.б..

Жаңа толықтыруларға тарту

Адам пайда тапқысы келгенде, алаяқтар, әрине, қызығушылық танытпайды және клиенттің назарын аударады. Мысалы, оған көрсеткіштерді алтын/платина мәртебесіне дейін жеткізу не аударымды сақтандыру немесе биржаға комиссия мен салық төлеу сұралуы мүмкін. Егер адам алаяқтардың айтқанын істесе, онда олар одан да көп ақша алады. 

Құпия жоқ болу

Алаяқтар сенімді клиенттен бар ақшасын алғанын түсінгеннен кейін, байланыс жоқ болады. Сайт енді ашылмайды, менеджер нөмірді бұғаттайды, қолдау қызметі жауап бермейді. Ақша шетелде тіркелген шоттарға немесе жалған бөгде адамдарға кетті.

Қазақстанда жалған брокерлердің ең танымал схемасы

Жалған IPO және ірі компаниялардың акциялары

Адамдарға «брокер өкілдерінің» атынан қоңырау шалынады немесе хабарлама жібереді және белгілі компаниялардың биржасына немесе қағаздарына шыққанға дейін акцияларға «жабық жазылуды» ұсынады. Шындығында, оларда брокер де, нақты сауда-саттыққа қол жетімділік те жоқ. 

Төрт жыл бұрын Ақтөбе облысында Pepsi, Nike, Microsoft, Ford және BMW халықаралық компанияларының жалған акцияларына азаматтардың ақшасын тартудың алаяқтық схемасы анықталды. Оның үстіне ең төменгі жарна 1 000 долларды құрады, ал зардап шеккендер Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе және Орал қалаларында тұрды. Схеманы ұйымдастырушылар 3 және 3,5 жылға бас бостандығынан айырылды.  

Әлеуметтік желілердегі «Инвестициялық платформалар» 

Жалған брокерлер Instagram, Telegram, TikTok парақшаларын ашады, «тәуекелсіз айына 30-50% кіріс» деген ұғымды жарнамалайды. Ақшаны келісімшарттар мен құжаттарсыз бірден «жетекші» картасына аударуды ұсынады.

Осы жылдың қазан айында ҚМА 100% кірістілік кепілдігімен 30-дан 50 мың долларға дейін инвестиция салуды ұсынған инвестициялық жоба түріндегі алаяқтық схеманы ашты. Ұйымдастырушылар заңды етіп көрсету және оң имидж қалыптастыру үшін балалар үйлерінде қайырымдылық акцияларын өткізді. Схема алты бонустық деңгейдегі матрицалық жүйеге негізделген интернет-платформа арқылы жұмыс істеді: VIP-1 – VIP-6). Қатысушыларға cy USDT криптовалютамен төлемдер есептелді-мыс және олардың мөлшері салым сомасына және қатысушылардың анықтамалық сілтемелері бойынша тартылған санына байланысты болды. Алаяқтардың әрекетінен 117 адам зардап шекті.

Жалған криптоброкерлер 

Әлеуетті клиенттерге «болашағы мықты токендерге», «дефай-платформаларға», «төрелікте табыс табуға» қатысуға уәде береді, баға ұсыныстарын өсіп келе жатқандай етіп көрсетеді. Шын негізінде, адам жай ғана  алаяқтардың шотын толықтырады, қолында ешқандай монета болмайды. 

Осы жылғы қарашада криптовалюталық қаржы пирамидасына қатысты тергеп-тексеру аяқталды, оның ұйымдастырушылары азаматтарды Warner Bros трейлерлерін көруден жоғары пайда табуға болады деген сылтаумен жобаларға инвестиция салуға шақырды. Нақты кинокомпания ешқашан ақша табудың мұндай тәсілі туралы жариялаған емес. 

Салымның орташа сомасы 225 мың теңгені құрады, төлем тек USDT криптовалютасында қабылданып, бонустар есептелді. Шындығында, әрине, зардап шеккен 40 адамның криптоәмияндарына ақша түскен жоқ. Схеманы ұйымдастырушы бес жылға бас бостандығынан айырылды.

Жалған брокерлерді қалай анықтауға болады?

Лицензияның болмауы және жалған құжаттар: брокер жұмысының заңды екенін Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің сайтында екі-ақ минутта тексеруге болады. Алаяқтар жиі жағдайда жалған сертификаттарды тіркейді немесе басқа біреудің лицензиясын ұрлап, оны өзінікі етіп көрсетеді. Сондай-ақ, құжаттарды ҚНРДА-ның, Қаржылық мониторинг агенттігінің базалары арқылы және қажет болған кезде құқық қорғау органдары арқылы оңай тексеруге болады.

Кепілдік берілетін жоғары табыс табуға уәде беру: бірде-бір кәсіби брокер 100% пайда табуға кепілдік бермейді, себебі бұл қаржы нарығының табиғатына қайшы келеді. Егер сізге бір айда ешбір тәуекелсіз 20-30% табыс табуды ұсынатын болса, онда бұл – инвестициялық стратегия емес, бұл – алаяқтардың әдеттегі айласы.

Қызықтыратын және агрессивті маркетинг: «Тек бүгін», «Соңғы орындар» немесе «Асығыңыз, мүмкіндікті жіберіп алмаңыз» сияқты сөз тіркестері – жалған брокерлердің сүйікті құралы. Сенімді клиенттер клиентті асықтырмайды, өйткені олар сіздің дереу ақша аударғаныңызды емес, дұрыс шешім қабылдағаныңызды қалайды.

Қаражат шығарудағы қиындықтар: егер брокер төлемдерді кешіктірсе, ақшаны шығару үшін қандай да бір комиссияны талап ететін болса немесе қаражатты бұғаттаудан босату үшін қосымша төлемдерді жүктесе – бұл сіздің  алаяқтарға тап болғаныңыздың белгісі. Лицензиясы бар брокерлер үшін қаражатты шығару оңай, ашық өтеді және қатаң түрде регламенттеледі. 

Бөгде бағдарламалар орнату талабы: көмек көрсетуге қажет деген сылтаумен AnyDesk, TeamViewer немесе қашықтан қол жеткізуге арналған басқа да БҚ жүктеуді өтіну – алаяқтықтың айқын белгілерінің бірі. Осылайша, қаскүнемдер сіздің құрылғыңызға, интернет-банкинг пен жеке деректеріңізге қол жеткізе алады, ал нағыз брокерлер ешқашан мұндай бағдарламалар орнату туралы өтініш жасамайды. 

Өзіңізді, өз ақшаңызды сақтаңыз және Fingramota.kz-пен бірге қаржылық сауаттылығыңызды арттырыңыз!